Hoe weet ik of mijn schilderij gerestaureerd moet worden?

Oude schilderijen hebben een unieke charme – maar niet elke scheur, donkere plek of doffe waas maakt deel uit van het artistieke intentie. Veel mensen vragen zich af: Is mijn schilderij gewoon oud – of heeft het een restauratie nodig? In dit artikel laat ik u zien hoe u typische schade herkent, hoe deze ontstaat – en wanneer het tijd is om een professional in te schakelen.

Schilderij tijdens de afname van de vergeelde vernis

1. Vergeling van de vernis – een gele waas over het schilderij

Een van de meest voorkomende ouderdomsverschijnselen is een vergeelde vernislaag. Veel schilderijen zijn voorzien van een beschermende vernis (op harsbasis). Na verloop van tijd vergeelt deze of wordt troebel en verandert het kleurbeeld aanzienlijk. Het schilderij oogt dan dof, donker of alsof er een sluier overheen ligt.

-> Tip: Het verwijderen van de vernis brengt vaak verrassend frisse kleuren en contrasten terug – dit is meestal op een veilige en omkeerbare manier mogelijk.

Een vergeelde vernis wordt vaak verward met een nicotinewaas – maar ook die kan door een ervaren restaurator worden verwijderd.

Verfverlies door afbladderende verflagen

2. Scheuren en verfverlies in de verflagen

Scheuren in de verflaag zijn een duidelijk waarschuwingssignaal. Kleine, regelmatige haarscheurtjes zijn meestal onschuldig en horen bij natuurlijke veroudering. Diepere scheuren of afbladderende verf kunnen echter leiden tot onherstelbaar materiaalverlies – en vragen om tijdige actie.

-> Let op: Ook de drager (het doek) kan scheuren vertonen. Dit komt vaak voor en kan meestal zo worden gerestaureerd dat het niet meer zichtbaar is.

Beeld met gaatjes door houtworm – rechts vóór en links ná de restauratie.

3. Houtwormaantasting

Houtworm komt regelmatig voor bij paneelschilderijen of houten lijsten – dit kan op lange termijn tot ernstig materiaalverlies leiden.

-> Let op de volgende tekenen:

• Kleine gaatjes (uitvliegopeningen)

• Knagende geluiden

• Hoopjes houtmeel onder het object

Scheur en schimmel (waterschade)

4. Waterschade, schimmel of vlekken

Vocht is een grote vijand van historische kunstwerken. Waterkringen, schimmelvlekken of muffe plekken wijzen op (vroegere of aanhoudende) vochtschade – en kunnen niet alleen de verf aantasten, maar ook het doek of paneel zelf.

Verkleurde overschilderingen/oude retouches

5. Oude reparaties of overschilderingen

Soms is een schilderij eerder gerestaureerd. Oude restauraties met ongeschikte materialen, grove retouches of latere overschilderingen kunnen het oorspronkelijke kunstwerk vervormen of beschadigen.

-> Een ervaren restaurator herkent zulke ingrepen meestal direct – en kan ze vaak herstellen of verbeteren.

Wanneer is een restauratie de moeite waard?

Een vakkundige restauratie is niet alleen belangrijk voor waardebehoud, maar ook een vorm van respect voor het kunstwerk.

Restauratie is zeker zinvol als:

• het werk artistieke of emotionele waarde heeft,

• er materiaalverlies dreigt,

• of de leesbaarheid ernstig beperkt is.

  
  

In mijn restauratieatelier behandel ik elk schilderij met de grootste zorg – op maat, omkeerbaar en materiaalvriendelijk. Ik geef u graag een vrijblijvende eerste inschatting.

Twijfelt u?

Stuur mij een foto van uw schilderij

📧 via e-mail: amehrismann@gmail.com

📱 via WhatsApp/Signal: 06 83 54 04 32,

of maak een afspraak voor een persoonlijk gesprek in mijn atelier. Samen bekijken we of – en hoe – uw kunstwerk het best bewaard, geconserveerd of gerestaureerd kan worden.